Ontdek de diepgaande verkenning van kunst en filosofie in dit blog (#44) van Onno Zijlstra. Verken de essentie van kunst door de lens van Clive Bell's concept van 'betekenisvolle vorm'. Kom meer te weten over de intrigerende relatie tussen vorm en betekenis in de kunstwereld vanuit een filosofisch perspectief.
In de kunstruimte Villa de Bank in Enschede bespreekt Onno Zijlstra de werken van Jolanda Meulendijks en Choi Wong en geeft aandacht aan de verkenning van ruimte en tijd. Onno Zijlstra beschrijft Meulendijks' focus op ruimte en beweging, terwijl Wong de dimensie van tijd in haar beelden belicht. Beide kunstenaars benadrukken de spanning tussen fragmentatie en eenheid in hun werk. Meulendijks creëert betekenisvolle composities die ons voor even bevrijden van de dreiging van fragmentatie en dood, terwijl Wong door het bewerken van gevonden foto's nieuwe betekenislagen toevoegt aan de oorspronkelijke beelden. De tentoonstelling, samengesteld door Gerard de Kleijn met de informatieve ‘krant’, vormgegeven door Ron Jagers biedt een intrigerende verkenning van tijd en ruimte, waarbij het publiek wordt uitgedaagd om de diepere filosofische betekenis achter de kunstwerken te verkennen.
In Blog 42 onderzoekt Onno Zijlstra de invloed van Immanuel Kant op de literatuur, met een focus op de visie van Iris Murdoch. Murdoch bekritiseert de neiging van romans om zich af te sluiten van de complexiteit van het bestaan, en ziet mogelijkheden tot herstel in Kant's concept van het sublieme. Dit biedt een nieuwe manier om de ander te ervaren, wat essentieel is voor het herstellen van de waarde van de roman.
Iris Murdoch: Ethiek begint met liefdevol en belangeloos kijken naar anderen en de wereld, zo stelt zij. In Blog 41 onderzoekt Onno Zijlstra haar benadering, geïnspireerd door filosofen zoals Wittgenstein, en de kracht van objectieve waarneming in ethiek.
Zijlstra reflecteert op het werk van Salvia en Groenhof Blaauw, waarin de menselijke zoektocht naar vulling van leemtes centraal staat. Hij benadrukt de voortdurende creatieve bron die ontstaat uit de menselijke confrontatie met tekorten. Kunstwerken, zoals die van Salvia en Groenhof Blaauw, overstijgen hun materiële vorm en nodigen voortdurend uit tot nieuwe interpretaties. De kunstenaars onderzoeken onvermoeibaar deze bron, waarbij de zoektocht naar betekenis en vorm nooit eindigt.
Reflecties bij Twaalf maal stilte / Docena de silencio
Ontdek de kracht van stilte...
Op 11 december was ik getuige van de presentatie van het boek Docena de silencio / Twaalf maal stilte, een prachtige samenwerking tussen dichter Juan Carlos Salvia en kunstenaar Dineke Groenhof Blauw. Deze blog deelt inzichten, vooral gericht op het centrale thema 'stilte'.
Menoecha, zoals beschreven door schrijfster Nicole Krauss, vertegenwoordigt niet alleen rust maar ook de broze toestand die de mens telkens opnieuw moet creëren. Vergelijkbaar met Wittgensteins idee dat waarover men niet kan spreken, men moet zwijgen, en het zwijgen de wereld voltooit.
Krauss en Wittgenstein zoeken helderheid voorbij het begrip, maar kunstenaars Dineke en Juan gaan nog een stap verder. Stilte dient als zowel bron als metafoor voor de ervaring. In de context van Docena de silencio / Twaalf maal stilte moeten we de verleiding weerstaan om betekenis te zoeken waar woorden naar verwijzen.
Onno Zijlstra reflecteert op zijn terugkeer naar Kampen, waar elke straatsteen een verhaal vertelt. Door Søren Kierkegaard's inzichten en het gedicht van Ida Gerhardt verkent hij de kunst van 'terugkeren' en 'nieuw zien', waarbij kunst niet alleen ons beter laat kijken, maar ook onze waarneming van de werkelijkheid verandert. Zijn verhaal nodigt uit tot een reis van verrijkte waarneming, geworteld in de verwevenheid van verleden en heden.
Identiteit & Verbeelding: Een Filosofische Verkenning. De moderne tijd vraagt om een actieve verbeelding voor persoonlijke identiteit. Ontdek hoe kunst en verbeelding samenkomen om ons unieke verhaal te vertellen.
Ontdek de wereld van 'Verbeelding, Verhaal, Leven', waar schrijver Onno Zijlstra je meeneemt op een reis door intrige, knoop, en verwikkeling. Verken de kracht van verbeelding en de kunst van het vertellen in deze nieuwe blog. Duik in levensverhalen, waarin we zelf de auteurs zijn van ons verleden, heden en toekomst. Laat je inspireren door Aristoteles en ontdek de diepe connectie tussen verhaal en leven.Een nieuw hoofdstuk in de onuitputtelijke vertelling van het menselijk bestaan.
"Verbeelding en verhaal" bespreekt kunstwerken en hun achtergrondinformatie, waarbij het belang van beeld en verhaal in de kunst wordt benadrukt. In deze blog verkent Onno Zijlstra de dynamiek tussen beeld en verhaal in kunst en stelt vragen over hun relatie en wisselwerking. Helaas alweer het slot van Beeld en Taal.
Onno Zijlstra verkent het idee dat beelden verhalen kunnen vertellen in zijn nieuwste blog. Kunstwerken worden vaak beschouwd als verhalend, maar wat betekent dat precies? Thijs Lijster, de filosoof, deelt twee voorbeelden van beelden die een verhaal vertellen, waar Onno Zijlstra graag gebruik van maakt. En hij voegt binnenkort nog een derde voorbeeld toe. In deze verkenning staat centraal hoe beeldhouwers, in tegenstelling tot schrijvers, trachten een moment vast te leggen waarin de spanning op zijn hoogst is. Onno Zijlstra wijst op het feit dat, anders dan bij literatuur, de verhalen in beelden ingebed zijn, zonder noodzaak voor externe uitleg.
Laat de filosoof en schrijver Onno Zijlstra je meenemen in de wereld van verbeelding, beeldende kunst en verhaal. Ontdek hoe beelden en verhalen samenkomen om betekenis te creëren en het innerlijke en uiterlijke te verkennen. Verken de intrigerende relatie tussen tijd, beeld en taal. Dit is een reis door de wonderen van verbeelding en creativiteit, waar verhalen en beelden elkaar inspireren en verrijken.
Dompel jezelf onder in de wereld van stripverhalen, waar escapisme en verbeelding samenkomen om ons een nieuwe kijk op het leven te bieden. Ontdek hoe stripverhalen niet alleen een ontsnapping bieden, maar ook een spiegel zijn die ons uitdaagt om onze eigen realiteit opnieuw te bekijken.
In de wereld van stripverhalen komen beeld en taal op een unieke manier samen, waarbij onze verbeelding wordt uitgedaagd om lege ruimtes in het verhaal te vullen. Stripverhalen nodigen lezers uit tot een dans van interpretatie en creatie, waarbij elke blanco ruimte in het verhaal een kans wordt voor onze eigen gedachten om te floreren. Ontdek de magie van beeld en taal in stripverhalen, waar verbeelding en afsluiting samenkomen om nieuwe betekenissen te creëren.
In het licht van Onno Zijlstra’s opmerkingen naar aanleiding van het konijn-eend over aspect-waarneming en aspect-blindheid zouden we hier kunnen sprekn van een specifiek en ernstig soort aspecblindheid: niet de mens in de mens kunnen zien. Zijlstra’s overpeinzingen ove zien hebben uiteraard ook gevolgen voor zijn esthetica, voor zijn idee van hoe we kunstwerken zien en erover van gedachten wisselen. Het totale beeld verander wanneer we aandacht schenen aan bepaalde aspecten, en de waardering van een kunstwerk brengt een hele cultuur met zich mee.
In dit blog onderzoekt Onno Zijlstra het fenomeen 'aspectwaarneming' aan de hand van de oorspronkelijke eend-konijn figuur uit het humoristische tijdschrift Fliegende Blätter van 1892. Hij verkent de visie van filosoof Ludwig Wittgenstein op aspectwaarneming en de rol van verbeelding en interpretatie in onze waarneming. Wittgenstein benadrukt het belang van de context en de verschillende betekenissen van 'zien', 'zien-als', 'verbeelding' en 'interpretatie'. We ontdekken ook het onderscheid tussen het oplichten van aspecten en aspectwisselingen. Verder verkent hij de rol van verbeelding bij het waarnemen en hoe dit kan variëren afhankelijk van de context. Ten slotte bespreekt hij de relatie tussen zien en kunst. Dit blog laat zien dat aspectwaarneming en verbeelding een cruciale rol spelen in ons begrip van de wereld om ons heen.
Taal en beeld: een intrigerende dans! In deze blog ontdekken we hoe taal uiterst divers, complex en subtiel is. Woorden onthullen verschillende betekenissen in verschillende contexten. Ook de relatie tussen beeld en taal is verrassend divers en subtiel. Zien is meer dan alleen maar waarnemen, het is een samenspel van betekenissen en interpretaties. Laat je verwonderen door de complexiteit van taal en beeld! Onno Zijlstra is filosoof bij Tertulia Filosofisch Café.
Onno Zijlstra schrijft in blog 27 over de evolutie van taal: diversiteit, complexiteit en betekenisvol gebruik volgens Wittgenstein. “In deze tekst bespreek ik de relatie tussen beeld en taal aan de hand van Wittgensteins ideeën en het personage Wilhelm in Kierkegaards roman 'Of-Of'. Wilhelm gelooft dat taal beter de essentie van het leven kan uitdrukken, terwijl beelden slechts momentopnames zijn. Wittgenstein beweert echter dat taal beperkt is in het weergeven van esthetiek, ethiek en religie. Na reacties van lezers, zoals Kees van Pagee, besluit ik het onderwerp uit te breiden in meerdere delen. Blog 27 zal zich richten op Wittgensteins ideeën over taal. Blogs 28 en verder zullen de vragen en opmerkingen van Kees behandelen, waaronder de suggestie van beeldtaal.”
De blog van Onno Zijlstra gaat over de ideeën van de jurist Wilhelm over beeld en taal in Søren Kierkegaards boek Of-Of. Wilhelm trekt het esthetische binnen het ethische, terwijl Wittgenstein het omgekeerde doet. Wilhelm ziet het leven van de ethische mens als mooi en stelt dat taal meer geschikt is om het leven in de tijd te tonen dan beeld. Toch is er op Wilhelms esthetica van het beeld wel wat aan te merken, want een beeld is niet per se een momentopname. De blog is het lezen waard voor wie geïnteresseerd is in de relatie tussen ethiek, esthetiek, beeld en taal in de filosofie.
Deze Blog (25) van Onno Zijlstra deelt hij zijn inzichten en ervaringen. Deze keer schrijft hij over de filosoof Ludwig Wittgenstein en zijn uitspraak "Ethiek en esthetiek zijn één" uit zijn werk Tractatus logico-philosophicus. In dit boek betoogt Wittgenstein dat de taal alleen kan spreken over feiten en dat ethiek, esthetiek en religie buiten de grenzen van de taal liggen en daarom niet zinvol kunnen worden besproken. Hij beschrijft ethiek als het accepteren van de wereld zoals die is en het zien van de wereld als een afgerond geheel, als een kunstwerk. Wittgenstein heeft de ethiek teruggebracht tot de esthetiek, waardoor hij ze als één ziet. Wittgenstein's levenshouding is er een van berusting en hij maakt de vergelijking tussen het leven en een theater, waarbij het accepteren van het leven een vorm van kunst is. Onno Zijlstra nodigt u uit om uw gedachten te scherpen.
Onno Zijlstra leest “Of – Of”, Søren Kierkegaard in de vertaling van Annelies van Hees. "Net verlost van een verloving die hem kwelde, verlost van de helse taak die te moeten verbreken – de eenzaamheid! –, weg uit het huis van die zwaarmoedige vader en met een dissertatie over ironie achter de rug, gaat Søren Kierkegaard hier helemaal los.
Wij zien hem hier als schrijver in al zijn jeugdige kracht en frisheid. Later zal hij er lagen aan exegese overheen aanbrengen, ter rechtvaardiging van al dit geschrijf, om het boek als begin van zijn schrijverschap uit te leggen. Maar in 1843 is dat er allemaal nog niet."
"Of – Of" van Søren Kierkegaard. In de tekst wordt beschreven hoe Kierkegaard in dit boek in zijn jeugdige kracht en frisheid als schrijver aan het werk is. Er wordt vermeld dat het boek in eerste instantie in 1843 verscheen en dat het ruim 850 bladzijden telt, en dat het een fenomeen van Kierkegaard is. Het boek bestaat uit twee delen , waarin Kierkegaard teksten op naam van een serie pseudoniemen zet.
In deze blog bespreekt Onno Zijlstra het motto "Waarvan men niet kan spreken, daarover moet men zwijgen" van de Tractatus logico-philosophicus van Ludwig Wittgenstein. De auteur heeft de nieuwe Nederlandse vertaling van de Tractatus uit 2022 gekocht en wil in volgende blogs ingaan op Wittgensteins esthetica/ethica.
Onno Zijlstra vertelt hoe Wittgenstein tot zijn uitspraak over zwijgen is gekomen. Wittgensteins vroege filosofie richt zich op logica en taal, inclusief de grenzen van taal. Zijn aandacht voor taal was in het Wenen van het fin en début du siècle niet uniek. Wittgenstein nam dienst in het leger van de Habsburgers tijdens de Eerste Wereldoorlog en had zijn aantekeningen voor de Tractatus bij zich in zijn rugzak.
Wittgenstein wilde een heldere scheidslijn trekken tussen datgene waarover wij kunnen spreken en datgene waarover wij niet kunnen spreken. Hij wilde de grens van taal van binnenuit, vanuit de taal, trekken door na te gaan hoe ons spreken überhaupt betekenis kan hebben. Dit bracht hem op zijn zogenoemde ‘afbeeldingstheorie van de taal’.
Deze blog bespreekt de relatie tussen zwijgen, wijsheid en de filosofie van het onuitsprekelijke. Filosofie heeft altijd een lange traditie gehad van zwijgen over grote onderwerpen, omdat deze te complex zijn voor woorden. De filosofie van het onuitsprekelijke komt vooral voor in de filosofie van religie, esthetica en taalfilosofie, waarin wordt gesteld dat sommige dingen, zoals God/het Absolute en gevoelens/emoties, te groot en te complex zijn om volledig in woorden te vatten.
De Weg een reflectie op het werk van Renée van Riessen, de dichtbundel Het komende Leven. Uitgegeven bij Sjibbolet 2023. Door Onno Zijlstra filosoof/dichter.
Ontdek de Betekenisvolle Vorm in Kunst
In deze blog nr 45 bespreekt Onno Zijlstra, filosoof en schrijver bij Tertulia Amersfoort, opnieuw (lees ook deel 1) het intrigerende concept van betekenisvolle vorm in de kunst. Geïnspireerd door Clive Bell en beïnvloed door Arthur Schopenhauer, verkent de tekst hoe kunst ons kan raken via de 'significant form' van een kunstwerk, los van zijn concrete betekenis. Deze benadering heeft niet alleen bijgedragen aan vernieuwingen in de kunst, maar heeft ook geleid tot een diepere waardering voor creatieve vrijheid en de diepgaande ervaring die kunst kan bieden. Lees verder op ons blog om meer te ontdekken over de relatie tussen vorm en betekenis in de kunstwereld.